Kadın | Konular | Kitaplık | İletişim

Safra taşlarına beslenme tedavisi

Tek tedavisi ameliyat olan safra kesesinde taş olan hastalar, ameliyat öncesi ve sonrasında beslenme tedavisi ile desteklenirler.

Safra kesesi, karaciğerin alt yüzüne yapışık, armut şeklinde bir organdır. Karaciğer tarafından üretilen safrayı, sindirimde kullanmak için depo eden safra kesesi, tam dolduğu zaman 50 ml safra alır.

Karaciğerden salgılanan safra, kanallardan geçerek safra kesesine gelir ve 10 katı kadar konsantre edilip bekler. Yemek yenildikten sonra safra kesesi kasılır ve konsantre edilen safra incebağırsağa akarak, yağlı besinlerin sindirilmesine yardım eder.

Safra kesesi taşları
Safra kesesi içinde oluşan kolesterol kristalleri ve pigmentler yapışarak safra taşlarını oluşturur. Safra taşlarının içinde kalsiyum, kolesterol, pigmentler, demir, fosfor, karbonhidrat, protein gibi besin maddeleri bulunur.

Safra kesesi taşları, içerdiği maddelere göre kolestrol ve pigment taşları olarak ikiye ayrılır.

Kolestrol taşları, kolesterolün safra kesesi içine çökmesi sonucu oluşur. Kolesterol taşları, kan yağları yüksek olan kişilerde daha çok görülür.

Pigment taşları ise safrada bulunan bilirubin ve kalsiyum tuzlarından oluşur. Koyu renkli olan pigment taşları, genellikle siroz, safra yolları tıkanıklığı ve kan yıkımı hastalıkları olanlarda daha çok ortaya çıkar.

Safra taşları kimlerde daha çok görülür?
· Safra kesesi taşları, kadınlarda erkeklerden 4 kez daha fazla görülür.
· 40 yaşın üzerindeki her 8 kadından birinde safra kesesi taşı vardır.
· Beyaz tenli, çok doğum yapmış ve kilolu kadınlarda görülme sıklığı daha fazladır.
Belirtileri nelerdir?

Safra kesesi taşları olan hastaların belirtileri, çoğunlukla diğer hastalık belirtileri ile karıştırılır. Yine de hastaların en büyük şikayetleri arasında; karın ağrıları, hazımsızlık, midede şişkinlik, ekşime ve yanma yer alır.

Safra taşlarının neden olduğu omuz ve sırt ağrıları, çoğunlukla romatizma ile karıştırılır. Uzun yıllar romatizma tedavisi gören safra kesesi hastası oldukça çoktur.

Safra taşlarının karıştırıldığı bir başka hastalık, kalp hastalığıdır. Pek çok safra kesesi hastası, yıllar boyu kalp hastası gibi tetkik ve tedavi görür. Safra kesesi kalbi adı verilen bu durum, safra kesesinin çıkarılmasıyla son bulur.

Safra taşları nelere yol açar?
Safra taşı olan hastaların yüzde 85’inde tehlikeli yan etkiler görülür.

· Taşlı safra kesesinin iltihabı sonucu, safra kesesi delinebilir.
· Safra ve cerahatin karın boşluğuna dökülmesi, mutlaka cerrahi girişim gerektirir, aksi halde ölümle sonuçlanır.
· Küçük taşların safra kanalına kaçarak, alt ucu tıkaması sonucu oluşan
tıkanma; sarılık veya cerrahi sarılığa neden olur. Hemen tedavi edilmediği takdirde, çok kısa sürede ölümle sonuçlanır.
· Pankreas beziyle ortak kanalın tıkanması sonucu oluşan pankreatit de tedavi edilmediğinde yüzde 50 ölümle sonuçlanır.
· Pankreatitin ölümcül olması dışında, abse ve kist oluşumu, kronikleşme ve çok uzun vadede kansere dönüşme riski vardır.
· Bir başka önemli yan etki de, safra kesesi kanserleridir. Bu hastaların safra keselerinde yüzde 95 oranında taş vardır. Özellikle ileri yaşta safra kesesinde taş saptanan hastalarda, operasyon sırasında veya operasyon sonrası yapılan patolojik incelemenin sonucunda kanser saptanma olasılığı yüksektir.

İlaçla düzeltilemeyen safra kesesi taşlarının, tek tedavisi ameliyattır. Fakat iyi bir beslenme tedavisi ile hasta, ameliyat öncesi ve sonrasında desteklenir.
Beslenme tedavisi nasıl yapılır?

· Yağlı yiyecekleri sindirmekte zorlanıp, gaz sancıları çeken safra kesesi hastaları için, ağrılı dönemde az yağlı besinlerden oluşan bir beslenme planı yapılmalıdır.
· Şiddetli gaz sancıları çeken hastaların beslenme planlarında, gaz yapan taze sebze ve meyveler, kurubaklagiller ve bulgur bir dönem için sınırlandırılmalıdır.
· Safra kesesi hastaları, kızartmalar, ağır soslar gibi yiyeceklerden kaçınmalıdır.
· Ailesinde safra kesesi hastalıkları olanlar hasta olmasalar bile, az yağlı ve kolesterolü düşük yiyeceklerle beslenmelidir.

Aydan Atasoy
Beslenme ve Diyet Uzmanı

Kategoriler